Przysłowia są mądrością narodu – część druga – styczeń.

Oto druga odsłona z cyklu przysłów, tym razem dotyczy pierwszego miesiąca Nowego Roku – stycznia.

                Zarówno w przeszłości, jak i dzisiaj ludzie uzależnieni są od warunków pogodowych. A pogoda, jak wiadomo często bywa kapryśna. Stąd wynikała potrzeba obserwacji pogody. Mądrości przekazywano sobie z pokolenia na pokolenie obserwując różne zdarzenia i sytuacje związane z pogodą. Pomagało to zaplanować prace gospodarskie i przewidzieć sytuację na dany dzień. Należy dodać, że przysłowia te często się sprawdzały, stąd ich siła i popularność. Dodatkowo, wierszowane powiedzenia ułatwiały zapamiętanie mądrości płynącej z obserwacji przyrody i przekazanie jej następnym pokoleniom.

            W styczniu mamy wiele ciekawych polskich przysłów, które stają się wróżbami dotyczącymi wiosny i lata. Niestety, nawet meteorolodzy mówią, że im w styczniu cieplej, tym więcej przykrych anomalii pogodowych czeka nas latem, zwłaszcza w okresie wakacyjnym. 

1 Śr   Nowy Rok Masława, Mieczysława, Mieczysławy, Mieszka	Nowy Rok jaki cały rok taki. Na Nowy Rok przybywa dnia na barani skok. Styczeń rok stary z nowym styka, czasem zimnem do kości przenika, czasem w błocie utyka. Około początku roku mało w drzewach bywa soku, w ten czas ścięte nie próchnieją, ale raczej kamienieją. Nowy Rok pogodny, zbiór będzie dorodny. Minął wspaniały bal sylwestrowy, Nowy Rok budzi się z bólem głowy. Nowy Rok nastaje, każdemu ochoty dodaje. Gdy Nowy Rok w progi, to stary w nogi.
2 Cz Izydora, Makarego, Abla	Gdy Makary pogodny cały styczeń chłodny. Dzień na Święty Makary pewnie przepowiada, czy we wrześniu pogoda, czy też ciągle pada. Ile słońca Makarego na, tyle ciepła wrześniowego.
3 Pt Danuty, Daniela, Zdzisławy, Genowefy	Od Genowefy listopad swój bierze początek. Bój się w styczniu wiosny bo marzec zazdrosny.
4 So Anieli, Grzegorza, Rygoberta, Eugeniusza	Gdy w Eugeniego lód albo woda taka i lipcowa pokaże sie pogoda. W styczniu może każdy zrozumieć, co za rok będzie, bo gdy pogodny początek, środek i koniec tego miesiąca będzie, tedy i rok dobry będzie.
5 N Edwardy, Emiliana, Szymona	Jeśli w styczniu deszcze leją nie ciesz się wielką nadzieją. Gdy w styczniu mrozy i śniegi, będą stodoły po brzegi, gdy styczeń mrozów nie daje, prowadzi nieurodzaje.
6 Pn  Św. Trzech Króli Melchiora, Baltazara, Kacpra	Gdy trzech Króli mrozem trzyma będzie jeszcze długa zima. Na Trzech Króli słońce świeci wiosna do nas pędem leci. Gdy Trzej Króle pogodą darzą, nie zasypiaj ranków gospodarzu. Trzej Królowie wichry ciszą i krzyżyki na drzwiach piszą. Gdy Trzej Królowie ciepłem darzą, gospodarze o wiośnie gwarzą. Gdy Trzej Królowie szarugą częstują w Zielone Świątki słotę przewidują. W dzień Trzech Króli każdy się do pieca tuli. W Święto Trzech Króli człek się w kożuch tuli.
7 Wt Kryspina, Lucjana, Juliana	Gdy styczeń burzliwy z śniegami lato burzliwe z deszczami. Gdy styczeń zamglony, marzec zaśnieżony.
8 Śr Wawrzyńca, Seweryna, Erharda, Mścisława	Styczeń styczeń wszystko studzi ziemię bydło ludzi. Na stycznie i lute trzeba mieć konie kute.
9 Cz Piotra, Antoniego, Adriana, Marcjanny	Kiedy w styczniu rośnie trawa marna w lecie jest potrawa. Styczeń bywa łagodny, gdy październik śnieżny i chłodny.
10 Pt Agatona, Wilhelma, Jana	Gdy słońce przygrzewa na Jana Dobrego spodziewać sie można lata pogodnego.
11 So Mechtyldy, Matyldy, Krzesimira, Honoraty	Święta Honorata figle płata. Miesiąc styczeń - czas do życzeń.
12 N Grety, Arkadiusza, Bernarda, Benedykta	Kiedy ptaki w styczniu śpiewają to im w maju dzioby zamarzają. Kto się w styczniu urodzi godzina mu nie szkodzi.
13 Pn Leoncjusza, Bogumiły, Weroniki	Przyjdzie Święta Weronika zniesie jajka kaczka dzika. Weronika chustkę zrzuci wiosna od nas się odwróci.
14 Wt Niny, Hilarego, Feliksa	Jak Feliks mroźny, tak i luty groźny. Kiedy w styczniu rosną trawy lipiec dla nas niełaskawy. Styczeń mrozem trzeszczeć musi, wtedy chłopa plon przydusi.
15 Śr Makarego, Arnolda, Pawła	Paweł lód pruje Mariusz (19 I) go buduje. Jak styczeń zachlapany to lipiec zapłakany. Gdy w styczniu woda huczy, to na wiosnę mróz dokuczy.
16 Cz Mercela, Włodzimierza	Jak pogoda w Świętego Marcela, będzie pogodna Wielka Niedziela. Styczeń ma być siarczysty, by owoc był soczysty.
17 Pt Rościsława, Rozalindy, Antoniego	Ciepła izba marzeń szczytem i tak jakoś mija styczeń. Jeżeli pszczoła w styczniu z ula wylatuje, rzadko pomyślny rok nam obiecuje.
18 So Małgorzaty, Beatrycze, Piotra	Gdy na Małgorzaty mróz, jeszcze długo nie pojedzie wóz.
19 N Henryka, Mariusza	Gdy styczeń z zimnem nie chodzi, marzec, kwiecień wychłodzi. Styczeń mrozi, lipiec skwarem grozi.
20 Pn Fabiana, Fabiany, Sebastiana	Od Fabiana i Sebastiana zima murowana. Fabian i Sebastian pierwsi drzewa budzą, ale radzi często łudzą. Fabian i Sebastian gdy mróz dadzą srogą zimę przyprowadzą. Na Fabiana i Sebastiana nie żałuj dla bydła siana.
21 Wt         Dzień Babci Agnieszki, Epifaniusza, Inez, Jarosława	Jak Święta Agnieszka wypuści śnieg z mieszka to go nie powstrzyma ani do Franciszka (24.01). Agnieszka łaskawa, puszcza skowronka z rękawa. Gdy przyjdzie Agnieszka, przebija ogonem lód pliszka. Dzień świętej Agnieszki wypędza pliszki. Święta Agnieszka wypuszcza skowronka z mieszka.
22 Śr      Dzień Dziadka Wincentego, Anastazego	Na święty Wincenty szczypie mróz w pięty. Kiedy Wincenty posypie pierze to nie ustanie aż do Gromnicznej (02.02) w pierwsze pacierze. Gdy na Wincentego i nawrócenie Pawła (25.01) pogoda świeci spodziewajcie sie dobrego lata dzieci. Wincenty nie chodzi bosymi pięty, bo mrozik cięty.
23 Cz Marii, Rajmunda, Rajmundy, Ildefonsa	Kiedy w styczniu lato w lecie zimno za to. Kiedy styczeń mokry trzyma, zwykle bywa długa zima.
24 Pt Tymoteusza, Felicjana, Rafała	Na Świętego Tymoteusza trzeba ci czapki nie kapelusza. Tymoteusz zimę traci, albo ją bogaci.
25 So Tatiany, Pawła, Miłosza	Kiedy się Paweł nawróci, zima się na wspak obróci. Na Świętego Pawła połowa zimy przepadła. Jak na święty Paweł jasno, po żniwach w stodole ciasno.
26 N Pauli, Tytusa, Polikarpa	Gdy styczeń jasny i biały, w lecie bywają upały. W styczniu łów łatwy na kuropatwy.
27 Pn  Przybysława, Witaliana, Jerzego	Kiedy styczeń najostrzejszy tedy roczek najpłodniejszy. Gdy w styczniu deszcz leje, złe robi nadzieje.
28 Wt Tomasza, Karola, Radomira	Na Świętego Karola wyjrzy spod śniegu rola. Urodzaje da rola gdy deszcz leje w Karola.
29 Śr Bolesławy, Anieli, Zdzisława, Franciszka	Na Świętego Franciszka przylatuje pliszka. Styczeń pogodny wróży rok płodny.
30 Cz Marcina, Macieja, Martyny	Św. Marcin lody gładzi, gdy ich nie ma to je sadzi. Na Świętą Martynę przybyło dnia na godzinę.
31 Pt Jana, Marceli, Ludwiki, Ludwika	Na Świętego Ludwika koń na grudzie utyka. W styczniu grzmoty częste słoty. Po styczniu jasnym i białym będą w lato upały. Gdy w zimie nie było śniegu to go wiele spadnie w Kwietniu.