Temat nr 1
W
jaki sposób w tekstach kultury może być przedstawiane małżeństwo?
Omów zagadnienie, odnosząc się do obrazu Jana
van Eycka
Portret
małżonków Arnolfinich oraz
wybranych utworów literackich.
Temat nr 2
Jakie
recepty na szczęśliwe życie można znaleźć w tekstach kultury?
Odpowiedz, odwołując się do fragmentu Żywotu
człowieka poczciwego Mikołaja
Reja oraz innych tekstów kultury.
Rok
na cztery części rozdzielon.
Iż różne są czasy w roku, też są i różne przypadki w
gospodarstwie i w każdej sprawie człowieka poczciwego, gdyż rok
jest na czworo rozdzielon: naprzód wiosna, więc lato, potem jesień,
więc zima. A w każdym z tych czasów i potrzebnego a różnego
gospodarstwa i rozkosznych czasów i krotofil swych w swoim onym
pomiernym a w spokojnym żywocie poczciwy człowiek może snadnie
użyć. Bo gdy przypadnie wiosna, azaż owo nie rozkosz z żonką, z
czeladką po sadkoch, po ogródkoch sobie chodzić, szczepków
naszczepić, drobne drzewka rozsadzić, niepotrzebne gałązki
obcinać, mszyce pozbierać, krzaczki okopać, trzaskowiskiem osypać
bo tego trzeba, aby około młodego drzewka chwast nie rósł; bo
coby miało drzewko róść, to mu onę wilgotność chwast
wyciągnie. […]
Lato
gdy przydzie, co z niem czynić.
Nuż
też, gdy przydzie ono gorące lato, azaż nie rozkosz, gdy ono
wszytko, coś na wiosnę robił, kopał, nadobnieć doźrzeje a
poroście? Anoć niosą, jabłuszka, gruszeczki, wiśneczki,
śliweczki z pirwszego szczepienia twego; więc z ogródków
ogóreczki, maluneczki, ogrodne ony ine rozkoszy! Ano młode masłka,
syreczki nastaną, jajka świeże; ano kurki gmerzą, ano gąski
gęgają, ano jagniątka wrzeszczą, ano prosiątka biegają, ano
rybki skaczą; tylko sobie mówić: «Używaj, miła duszo, masz
wszytkiego dobrego dosyć!» - a wszakoż z bojaźnią bożą a z
wiernem dziękowaniem Jemu. Pojedziesz zasię sobie z krogulaszkiem
do żniwa: ano nadobnie żną, dzieweczki sobie śpiewają, drudzy
pokrzykawają, snopki w kopy znowu układają; ano im i milej i
sporzej robić, kiedy pana widzą, - a wszakoż nie owego, co się z
nimi po polu z maczugą goni albo biczem po grzbiecie kołace. Tamże
sobie i przepióreczkę ugonić możesz, ale nie owak, aby proso abo
insze zboże ubogim ludkom łamać miał: abowiem on, patrząc na to,
nie może bez żałości być, a mówi po cichu: «Bodajż w niej
zjadł złego ducha!» Też nie owak, aby wszyscy stali, dziwując
sie, a wołali: «Owo padła, panie, padła!» A pan sie przed nimi
pyszni, iż chróściela ugonił, a oni stoją, dziwując sie, sirpy
porzuciwszy. Abowiem w każdej rzeczy trzeba czasu i miary zawżdy
używać.
Temat nr 3
W
jaki sposób mówcy oddziałują na odbiorców? Omów zagadnienie na
podstawie podanego tekstu, innego tekstu kultury oraz własnych
doświadczeń komunikacyjnych.
Kazania sejmowe Piotra Skargi
KAZANIE WTÓRE
O MIŁOŚCI KU OJCZYŹNIE I O PIERWSZEJ CHOROBIE RZECZYPOSPOLITEJ, KTÓRA JEST Z NIEŻYCZLIWOŚCI KU OJCZYŹNIE
Pojedynkowe
pożytki szkodliwe pospolitym.
Miłujecie
pożytki swoje pojedynkowe, a pospolite burzycie, i mniemacie,
abyście dobrze sobie czynili i życzyli. Nie tak jest, ale jako Pan
rzekł: ,,Kto zdrowie swoje miłuje, traci je. A kto je utraca,
najduje je".
Okręt
gdy tonie, do obrony wszyscy, zapomniawszy swoich tłomoków, rzucić
się mają.
Gdy
okręt tonie, a wiatry go przewracają, głupi tłomoczki i skrzynki
swoje opatruje i na nich leży, a do obrony okrętu nie idzie, i
mniema, że się sam miłuje, a on się sam gubi. Bo gdy okręt
obrony nie ma, i on ze wszytkim, co zebrał, utonąć musi.
Ojczyzna
jako okręt.
A
gdy swymi skrzynkami i majętnością, którą ma w okręcie,
pogardzi, a z innymi się do obrony okrętu uda, swego wszytkiego
zapomniawszy: dopiero swe wszytko pozyskał i sam zdrowie swoje
zachował. Ten namilszy okręt ojczyzny naszej wszytkich nas niesie,
wizytko w nim mamy, co mamy. Gdy się z okrętem źle dzieje, gdy
dziur jego nie zatykamy, gdy wody z niego nie wylewamy, gdy się o
zatrzymanie jego nie staramy, gdy dla bezpieczności jego wszytkim,
co w domu jest, nie pogardzamy: zatonie, i z nim my sami poginiemy. W
tym okręcie macie syny, dzieci, żony, imienia, skarby, wszytko, w
czym się kochacie. W tym tak wiele dusz jest, ile ich to królestwo
i państwa przyłączone mają.
Zdrowia
dla ojczyzny nie żałować.
Nie
dajcie im tonąć, a zmiłujcie się nad krwią swoją, nad ludem i
bracią swoją, nie tylo majętnością, ale i zdrowiem im własnym
usługujcie, wy, którzyście je pod swój rząd i opiekę wzięli.
Bo nie tylo majętności dla miłej braciej i Rzeczyposp[olitej] nie
żałować. ale i umierać winni jesteśmy, jako Jan ś. Mówi: Jeśli
Chrystus za nas zdrowie swoje położył, i my je kłaść za bracią
naszą mamy". Skąd jest i u Pana Boga zapłata, bo jest własne
Chrystusa naśladowanie, i u ludzi wieczna sława. Lecz jeśli
majętności żałujem i dla niej Rzeczyposp[olitej] szkodzim, jako
zdrowia nastawim? Wżdy tę mniejszą rzecz czyńmy.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz