ZESTAW nr 6

TEMAT nr 1

1. Romantyczne krajobrazy. Przedstaw funkcjonowanie tego motywu, odwołując się do obrazu Ruiny Eldena autorstwa Caspara Davida Friedricha oraz innych znanych Ci tekstów literackich.

TEMAT nr 2

2. W jakim celu autorzy wykorzystują w tekstach literackich ekspresywną i impresywną funkcję języka? Uzasadnij swoje stanowisko, odwołując się do fragmentów wiersza Juliana Tuwima Do prostego człowieka i wybranego tekstu literackiego.

Do prostego człowieka

---

Gdy znów do murów klajstrem świeżym
Przylepiać zaczną obwieszczenia,
Gdy "do ludności", "do żołnierzy"
Na alarm czarny druk uderzy
I byle drab, i byle szczeniak
W odwieczne kłamstwo ich uwierzy,
Że trzeba iść i z armat walić,
Mordować, grabić, truć i palić;
Gdy zaczną na tysięczną modłę
Ojczyznę szarpać deklinacją
I łudzić kolorowym godłem,
I judzić "historyczną racją",
O piędzi, chwale i rubieży,
O ojcach, dziadach i sztandarach,
O bohaterach i ofiarach;
Gdy wyjdzie biskup, pastor, rabin
Pobłogosławić twój karabin,
Bo mu sam Pan Bóg szepnął z nieba,
Że za ojczyznę - bić się trzeba;
Kiedy rozścierwi się, rozchami
Wrzask liter pierwszych stron dzienników,
A stado dzikich bab - kwiatami
Obrzucać zacznie "żołnierzyków". -
- O, przyjacielu nieuczony,
Mój bliźni z tej czy innej ziemi!
Wiedz, że na trwogę biją w dzwony
Króle z panami brzuchatemi;
Wiedz, że to bujda, granda zwykła,
Gdy ci wołają: "Broń na ramię!",
Że im gdzieś nafta z ziemi sikła
I obrodziła dolarami;
Że coś im w bankach nie sztymuje,
Że gdzieś zwęszyli kasy pełne
Lub upatrzyły tłuste szuje
Cło jakieś grubsze na bawełnę.
Rżnij karabinem w bruk ulicy!
Twoja jest krew, a ich jest nafta!
I od stolicy do stolicy
Zawołaj broniąc swej krwawicy:
"Bujać - to my, panowie szlachta!"

TEMAT nr 3

3. Jakie postawy przyjmuje człowiek wobec przemijania (vanitas)? Omów zagadnienie w kontekście utworu Daniela Naborowskiego Marność i innych tekstów kultury.

Daniel Naborowski

Marność

Świat hołduje marności

I wszystkie ziemskie włości;

To na wieki nie minie,

Że marna marność słynie.

Miłujmy i żartujmy,

Żartujmy i miłujmy,

Lecz pobożnie, uczciwie,

A to czyste, właściwie.

Nad wszystko bać się Boga –

Tak fraszką śmierć i trwoga.